ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਨਿਊਜ. ਇੱਕ ਪਾਸੇ, ਅਮਰੀਕਾ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਸਮਝੌਤੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਈਰਾਨ ‘ਤੇ ਆਪਣੀ ਪਕੜ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਈਰਾਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਬਗਾਵਤ ਹੈ। ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਛੇ ਈਰਾਨ-ਸਮਰਥਿਤ ਪ੍ਰੌਕਸੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਅੱਗੇ ਆਤਮ ਸਮਰਪਣ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਈਰਾਨ ਇੱਕ ਦਰਜਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਿਲੀਸ਼ੀਆ ਸਮੂਹਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੂਹਾਂ ਕੋਲ ਲਗਭਗ 6 ਲੱਖ ਲੜਾਕੂ ਹਨ, ਜੋ ਇਰਾਕ ਅਤੇ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਹ ਮਿਲੀਸ਼ੀਆ ਸਮੂਹ ਈਰਾਨ ਦੇ ਸੁਪਰੀਮ ਲੀਡਰ ਅਲੀ ਖਮੇਨੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਮੋਬਤਜ਼ਾ ਖਮੇਨੀ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਿਊਜ਼ ਏਜੰਸੀ ਰਾਇਟਰਜ਼ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕਤਾਇਬ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਅਤੇ ਨੁਜਾਬਾ ਗਰੁੱਪ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੰਗਠਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚਕਾਰ ਵਧ ਰਹੇ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਹਥਿਆਰ ਛੱਡਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਦੋਵੇਂ ਸਮੂਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੇਕਰ ਤਣਾਅ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਹਥਿਆਰ ਛੱਡ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।
ਇਹਨਾਂ ਸਮੂਹਾਂ ਕੋਲ ਕਿੰਨੇ ਲੜਾਕੂ ਹਨ?
ਕਤਾਇਬ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਕੋਲ ਲਗਭਗ 30 ਹਜ਼ਾਰ ਲੜਾਕੂ ਹਨ। ਇਹ ਸੰਗਠਨ ਇਰਾਕ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜੀਵਨਦਾਇਕ ਸ਼ਕਤੀ ਸਿਰਫ਼ ਈਰਾਨ ਤੋਂ ਹੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨੁਜਾਬਾ ਕੋਲ 10 ਹਜ਼ਾਰ ਲੜਾਕੂ ਹਨ। ਬਾਕੀ 4 ਸੰਗਠਨਾਂ ਕੋਲ ਵੀ ਲਗਭਗ 20 ਹਜ਼ਾਰ ਲੜਾਕੂ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਦੇਖੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਗਿਣਤੀ ਲਗਭਗ 60 ਹਜ਼ਾਰ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੇ ਯੁੱਧ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਆਤਮ ਸਮਰਪਣ ਦਾ ਰੁਖ਼ ਅਪਣਾਇਆ ਹੈ, ਉਹ ਈਰਾਨ ਲਈ ਝਟਕਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਰਾਇਟਰਜ਼ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਕਤਾਇਬ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਦੇ ਇੱਕ ਕਮਾਂਡਰ ਨੇ ਕਿਹਾ: ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਜੰਗ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਮਾੜੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਲੈ ਜਾਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਇਹ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਅਜਿਹੀ ਬੁਰੀ ਸਥਿਤੀ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ।
ਸਵਾਲ- ਇਹ ਲੜਾਕੂ ਕਿਵੇਂ ਲੜਦੇ ਹਨ?
1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ, ਈਰਾਨ ਨੇ ਪ੍ਰੌਕਸੀ ਸੰਗਠਨ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤਹਿਤ ਈਰਾਨ ਨੇ ਲੇਬਨਾਨ, ਇਰਾਕ, ਯਮਨ ਅਤੇ ਫਲਸਤੀਨ ਵਿੱਚ ਕਈ ਪ੍ਰੌਕਸੀ ਸੰਗਠਨ ਬਣਾਏ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਇਸਲਾਮ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਕਰਕੇ ਈਰਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰੌਕਸੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਅਮਰੀਕਾ ਹੂਤੀ ਲੜਾਕਿਆਂ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਅਤੇ ਹਮਾਸ ਹਨ।
