ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਯੂਕਰੇਨ ਬਾਰੇ ਬਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਰ ਉਸਨੇ ਯੂਕਰੇਨ ‘ਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖਣਿਜ ਸਰੋਤ ਸਮਝੌਤੇ ਨੂੰ “ਤੋੜਨ” ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਸੌਦਾ ਕਦੇ ਵੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਟਰੰਪ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਅਮਰੀਕੀ ਖਜ਼ਾਨਾ ਸਕੱਤਰ ਸਕਾਟ ਬੇਸੈਂਟ ਨੇ ਕੀਵ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਤਾਂ ਇਸ ‘ਤੇ ਲਗਭਗ ਸਹਿਮਤੀ ਬਣ ਗਈ ਸੀ। ਯੂਕਰੇਨੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਰੁਖ਼ ਬਦਲ ਲਿਆ ਅਤੇ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਟਰੰਪ ਨੇ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵੋਲੋਦੀਮੀਰ ਜ਼ੇਲੇਂਸਕੀ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੂਸ-ਯੂਕਰੇਨ ਯੁੱਧ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਇਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹ ਵੀ ਕਿਹਾ। ਟਰੰਪ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਿਆਨਾਂ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਯੂਕਰੇਨ ਸਗੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਯੂਰਪੀ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪਰ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਖਣਿਜ ਸਰੋਤਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਇੰਨਾ ਗੰਭੀਰ ਕਿਉਂ ਹੈ?
ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ ਕੀ ਸੀ?
ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਰੂਸ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਯੂਕਰੇਨ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਦੇ ਬਦਲੇ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖਣਿਜ ਸਰੋਤਾਂ ‘ਤੇ 50% ਤੱਕ ਕੰਟਰੋਲ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਜ਼ੇਲੇਂਸਕੀ ਸਮਝੌਤੇ ਬਾਰੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਸੀ, ਪਰ ਉਸਨੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਅਨੁਕੂਲ ਹਾਲਤਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ।
ਯੂਕਰੇਨ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੁਝ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਬਹੁਤ ਕੀਮਤੀ ਖਣਿਜ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੇਫਾਈਟ, ਲਿਥੀਅਮ, ਟਾਈਟੇਨੀਅਮ, ਬੇਰੀਲੀਅਮ ਅਤੇ ਯੂਰੇਨੀਅਮ ਵਰਗੇ ਦੁਰਲੱਭ ਖਣਿਜ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਰੱਖਿਆ ਉਪਕਰਣ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਯੰਤਰ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਵਾਹਨ ਅਤੇ ਸੈਮੀਕੰਡਕਟਰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਖਣਿਜਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਸੀਮਤ ਭੰਡਾਰ ਹਨ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖੁਦਾਈ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਹੋਰ ਵੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਯੂਕਰੇਨ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਖਣਿਜ ਭੰਡਾਰ ਹਨ?
ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਯੂਕਰੇਨ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦੁਆਰਾ ਪਛਾਣੇ ਗਏ 50 ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖਣਿਜਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 22 ਅਤੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਦੁਆਰਾ ਸੂਚੀਬੱਧ 34 ਵਿੱਚੋਂ 25 ਹਨ। ਇਹ ਦੇਸ਼ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਗ੍ਰੇਫਾਈਟ, ਲਿਥੀਅਮ ਅਤੇ ਟਾਈਟੇਨੀਅਮ ਵਰਗੇ ਦੁਰਲੱਭ ਖਣਿਜਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੈ।
ਸਮਝੌਤੇ ਅਤੇ ਟਰੰਪ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ‘ਤੇ ਵਿਵਾਦ
ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਪੂਰੇ ਵੇਰਵੇ ਜਨਤਕ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਪਰ ਇਸਨੂੰ ਯੂਕਰੇਨ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਸਹਾਇਤਾ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਟਰੰਪ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਯੂਕਰੇਨ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ 500 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਸਰੋਤਾਂ ਦਾ ਦੇਣਦਾਰ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਦੁਆਰਾ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਕੁੱਲ ਫੌਜੀ ਸਹਾਇਤਾ ($69.2 ਬਿਲੀਅਨ) ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ।
ਜ਼ੇਲੇਂਸਕੀ ਦਾ ਰੁਖ਼ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਰਣਨੀਤੀ
ਜ਼ੇਲੇਂਸਕੀ ਨੇ ਮਿਊਨਿਖ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਇਸ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮੰਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ‘ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਨਹੀਂ ਕਰਨ ਦਿੱਤੇ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਉਚਿਤ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਅਮਰੀਕੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਖਣਿਜ ਸਰੋਤਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਅਮਰੀਕਾ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਗਰੰਟੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਪਰ ਜ਼ੇਲੇਂਸਕੀ ਠੋਸ ਫੌਜੀ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਗਰੰਟੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ।
