ਰੂਸ-ਯੂਕਰੇਨ ਯੁੱਧ: ਰੂਸ-ਯੂਕਰੇਨ ਯੁੱਧ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਹੋ ਗਏ ਹਨ, ਪਰ ਸਥਿਤੀ ਸੁਧਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਵਿਗੜਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਯੂਕਰੇਨ ਹਰ ਪਾਸਿਓਂ ਦਬਾਅ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ – ਆਰਥਿਕ ਮੋਰਚੇ ‘ਤੇ ਮੰਦੀ, ਫੌਜ ਲਈ ਨਿਰੰਤਰ ਸੰਘਰਸ਼ ਅਤੇ ਹੁਣ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਮਿਲਣ ਵਾਲੀ ਸਹਾਇਤਾ ਬਾਰੇ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਰੂਸ ਵੀ ਆਰਥਿਕ ਮੰਦੀ ਅਤੇ ਵਧਦੀ ਮਹਿੰਗਾਈ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਲੜਾਈ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸਿਰਫ਼ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ‘ਤੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ।
ਯੂਕਰੇਨ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਵਧੀਆਂ, ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਰੁਖ਼ ਬਦਲਿਆ
ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵੋਲੋਦੀਮੀਰ ਜ਼ੇਲੇਂਸਕੀ ਨੂੰ ਹੁਣ ਇਸ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਰਗਾ ਸਮਰਥਨ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਰਿਹਾ। ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਨਵੇਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਨੇ ਸੱਤਾ ਸੰਭਾਲਦੇ ਹੀ ਯੂਕਰੇਨ ਪ੍ਰਤੀ ਸਖ਼ਤ ਰੁਖ਼ ਅਪਣਾਇਆ ਹੈ। ਟਰੰਪ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਜ਼ੇਲੇਂਸਕੀ ਨੂੰ “ਤਾਨਾਸ਼ਾਹ” ਕਹਿ ਕੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਸਗੋਂ ਇਹ ਵੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਯੂਕਰੇਨ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ਰਤ ਸਮਰਥਨ ਦੇਣ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹਨ।
ਟਰੰਪ ਦਾ ਧਿਆਨ ਹੁਣ ਯੁੱਧ ਲਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਆਰਥਿਕ ਸਹਾਇਤਾ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਯੂਕਰੇਨ ਉਸਨੂੰ ਖਣਿਜ ਸਰੋਤਾਂ ਦੇ ਸੌਦਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤਰਜੀਹ ਦੇਵੇ, ਪਰ ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਯੂਕਰੇਨ ਠੋਸ ਸੁਰੱਖਿਆ ਗਾਰੰਟੀਆਂ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਟਰੰਪ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੇ ਰੂਸ ਨਾਲ ਵੀ ਗੱਲਬਾਤ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਪਰ ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਯੂਕਰੇਨ ਨੂੰ ਹੁਣ ਤੱਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਬਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਜ਼ੇਲੇਂਸਕੀ ਦਾ ਵੱਡਾ ਬਿਆਨ
ਯੂਕਰੇਨ ਲਈ ਹਾਲਾਤ ਇੰਨੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜ਼ੇਲੇਂਸਕੀ ਨੂੰ ਵੀ ਕਹਿਣਾ ਪਿਆ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਸਤੀਫ਼ੇ ਨਾਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਇਸ ਲਈ ਵੀ ਤਿਆਰ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਜ਼ਾਕ ਉਡਾਇਆ ਕਿ ਜੇਕਰ ਯੂਕਰੇਨ ਨੂੰ ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਨਾਟੋ ਦੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦੇਣਗੇ। ਪਰ ਅਸਲ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸੱਚਮੁੱਚ ਇੰਨੀ ਆਸਾਨ ਹੈ?
ਰੂਸ ਅਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ‘ਤੇ ਜੰਗ ਦਾ ਆਰਥਿਕ ਬੋਝ
ਇਸ ਜੰਗ ਨੇ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਹੈ। ਰੂਸ ਵਿੱਚ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦਰ 9.5% ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਯੂਕਰੇਨ ਵਿੱਚ ਇਹ 12% ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ। ਰੂਸ ਦੀ ਜੀਡੀਪੀ ਪਹਿਲਾਂ -1.3% ਡਿੱਗ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਇਹ 3.6% ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਹੁਣ ਉੱਥੇ ਆਰਥਿਕ ਖੜੋਤ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਯੂਕਰੇਨ ਦੀ ਜੀਡੀਪੀ ਪਹਿਲਾਂ 36% ਡਿੱਗ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਇਸ ਵਿੱਚ 5.3% ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਹੋਰ ਗਿਰਾਵਟ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਯੂਕਰੇਨ ਕੋਲ ਧਾਤ ਅਤੇ ਖਣਿਜ ਸਰੋਤਾਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਭੰਡਾਰ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ 11 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੱਕ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਰੂਸ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਤੇਲ ਅਤੇ ਗੈਸ ਤੋਂ ਪੈਸਾ ਕਮਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਇਸਦੀ ਜੰਗੀ ਮਸ਼ੀਨ ਨੂੰ ਚੱਲਦਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।
ਜੰਗ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਨੁਕਸਾਨ ਜਾਨ-ਮਾਲ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ
ਇਸ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਯੂਕਰੇਨੀ ਨਾਗਰਿਕ ਮਾਰੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਅਤੇ 60 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀਆਂ ਵਜੋਂ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਨ। ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪੱਛਮੀ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੋਵਾਂ ਪਾਸਿਆਂ ਦੇ ਲੱਖਾਂ ਸੈਨਿਕ ਮਾਰੇ ਜਾਂ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਹੀ ਅੰਕੜੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਗੁਪਤ ਰੱਖੇ ਗਏ ਹਨ।
ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਵੀ, ਇਸ ਯੁੱਧ ਦੇ ਖਤਮ ਹੋਣ ਦੇ ਕੋਈ ਠੋਸ ਸੰਕੇਤ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਬਦਲਿਆ ਹੋਇਆ ਰੁਖ਼, ਰੂਸ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਮੰਦੀ ਅਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਵਿਗੜਦੀ ਸਥਿਤੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਬਣਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਕੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਵਾਰਤਾ ਨਾਲ ਕੋਈ ਹੱਲ ਨਿਕਲੇਗਾ, ਜਾਂ ਇਹ ਲੜਾਈ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗੀ? ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਹੁਣ ਇਸ ‘ਤੇ ਟਿਕੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ।
