ਟੈਕ ਨਿਊਜ. ਮਾਰਕ ਜ਼ੁਕਰਬਰਗ ਦਾ ਮਿਲੀਅਨ-ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਭੀੜ ਵਿਵਾਦ: ਫੇਸਬੁੱਕ ਦੇ ਇੱਕ ਸਾਬਕਾ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀ ਗਈ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਮੈਟਾ ਦੇ ਸੀਈਓ ਮਾਰਕ ਜ਼ੁਕਰਬਰਗ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਸਨਸਨੀਖੇਜ਼ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। “ਕੇਅਰਲੈੱਸ ਪੀਪਲ: ਏ ਕਾਊਸ਼ਨਰੀ ਟੇਲ ਆਫ ਪਾਵਰ, ਗ੍ਰੀਡ, ਐਂਡ ਲੌਸਟ ਆਈਡੀਅਲਿਜ਼ਮ” ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲੀ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਫੇਸਬੁੱਕ ਦੇ ਸੰਚਾਲਨ ਅਤੇ ਜ਼ੁਕਰਬਰਗ ਦੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਬਾਰੇ ਕਈ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਕਰਦੀ ਹੈ।
10 ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭੀੜ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ?
ਫੇਸਬੁੱਕ ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਸਾਰਾਹ ਵਿਨ-ਵਿਲੀਅਮਜ਼ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ੁਕਰਬਰਗ ਨੇ ਆਪਣੇ ਏਸ਼ੀਆ ਦੌਰੇ ਦੌਰਾਨ ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ 10 ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭੀੜ ਇਕੱਠੀ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਜ਼ੁਕਰਬਰਗ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਛਵੀ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਭੀੜ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ। ਵਿਨ-ਵਿਲੀਅਮਜ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜ਼ੁਕਰਬਰਗ ਦਾ ਇਹ ਕਦਮ ਉਸ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੋਸ਼ਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ “ਭੀੜ” ਨੂੰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਆਪਣੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਘੇਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਤਮਾਸ਼ਾ ਬਣ ਜਾਵੇ।
ਮਾਰਕ ਜ਼ੁਕਰਬਰਗ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀਤਵ ‘ਤੇ ਵਿਅੰਗ
ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਜ਼ੁਕਰਬਰਗ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ‘ਦਿ ਗ੍ਰੇਟ ਗੈਟਸਬੀ’ ਦੇ ਕਿਰਦਾਰਾਂ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਵਿਨ-ਵਿਲੀਅਮਜ਼ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜ਼ੁਕਰਬਰਗ ਦੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵਰਗੀ ਹੈ ਜੋ ਆਪਣੇ ਸਵਾਰਥੀ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੈਟਸਬੀ ਦੇ ਪਾਤਰ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਜ਼ੁਕਰਬਰਗ ਨੇ ਸਾਬਕਾ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਐਂਡਰਿਊ ਜੈਕਸਨ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਬਹੁਤ ਕਠੋਰ ਅਤੇ ਵਿਵਾਦਪੂਰਨ ਸਨ।
ਮੈਟਾ ਦਾ ਜਵਾਬ: ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਦਾ ਹੈ
ਮੈਟਾ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਸ਼ਾਂ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਫੇਸਬੁੱਕ ਵਿਰੋਧੀ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਫੰਡ ਕੀਤੇ ਗਏ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਮੈਟਾ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਸਾਰਾਹ ਵਿਨ-ਵਿਲੀਅਮਜ਼ ਨੂੰ ਅੱਠ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ‘ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਅਤੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਵਿਵਹਾਰ’ ਕਾਰਨ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੈਟਾ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਕਿ ਵਿਨ-ਵਿਲੀਅਮਜ਼ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬੌਸ ‘ਤੇ ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਸੀ, ਪਰ ਉਹ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਬੇਕਸੂਰ ਪਾਇਆ ਗਿਆ।
ਮੈਟਾ ਦਾ ਬਚਾਅ ਕੀ ਹੈ?
ਮੈਟਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਨ-ਵਿਲੀਅਮਜ਼ ਨੂੰ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਮੁੱਦਿਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਉਸਦੀਆਂ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦੁਚਿੱਤੀ ਅਤੇ ਧਿਆਨ ਭਟਕਾਉਣਾ, ਸਪੱਸ਼ਟ ਸਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸਨੂੰ ਕੰਪਨੀ ਤੋਂ ਬਰਖਾਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਮੈਟਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਪੁਰਾਣੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਦਾ ਮਿਸ਼ਰਣ ਹੈ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।
ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹਿਸ
ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਜ਼ੁਕਰਬਰਗ ਦੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਅਤੇ ਫੇਸਬੁੱਕ ਦੀ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ ਬਾਰੇ ਸਵਾਲ ਉਠਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਵੱਡੀਆਂ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਲਏ ਜਾ ਰਹੇ ਫੈਸਲਿਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ‘ਤੇ ਵੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਖਣਾ ਬਾਕੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਟਾ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਦਾ ਕਿਵੇਂ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਕੀ ਇਹ ਬਹਿਸ ਕਿਸੇ ਠੋਸ ਨਤੀਜੇ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਸਾਰਾਹ ਵਿਨ-ਵਿਲੀਅਮਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਲਗਾਏ ਗਏ ਦੋਸ਼ਾਂ ਦਾ ਮੈਟਾ ਅਤੇ ਜ਼ੁਕਰਬਰਗ ਦੀ ਜਨਤਕ ਛਵੀ ‘ਤੇ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਮੈਟਾ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਉਦਯੋਗ ਦੇ ਅੰਦਰ ਚੱਲ ਰਹੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਅਤੇ ਸੱਤਾ ਦੇ ਨਾਟਕਾਂ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜ਼ੁਕਰਬਰਗ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
