ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ. 26 ਨਵੰਬਰ 2008 ਦੀ ਉਹ ਰਾਤ ਅੱਜ ਵੀ ਹਰ ਭਾਰਤੀ ਦੇ ਦਿਲਾਂ-ਦਿਮਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਤਾਜ਼ਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਮੁੰਬਈ ਸ਼ਹਿਰ ਦਹਿਸ਼ਤ ਦੀ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਸੜ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਲਸ਼ਕਰ-ਏ-ਤੋਇਬਾ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀ ਆਈਐਸਆਈ ਵਿਚਕਾਰ ਗੱਠਜੋੜ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਰਾਜਧਾਨੀ ਨੂੰ ਬਰਬਾਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਚਿਹਰਾ ਤਹਵੁਰ ਹੁਸੈਨ ਰਾਣਾ, ਹੁਣ 17 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤੀ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਆਪਣੇ ਅਪਰਾਧਾਂ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਦੇਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੈ। ਉਸਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ‘ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਤਹਾਵਵੁਰ’ ਨਾਮਕ ਗੁਪਤ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਮਿਸ਼ਨ ਹੁਣ ਸਫਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਨੂੰ ਅੰਜਾਮ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਕਈ ਏਜੰਸੀਆਂ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤੀਕਾਰਾਂ ਨੇ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਲਾਹਕਾਰ ਅਜੀਤ ਡੋਵਾਲ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਕੂਟਨੀਤੀ, ਖੁਫੀਆ ਕਾਰਵਾਈ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤਿਆਰੀ ਦਾ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਤਾਲਮੇਲ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ।
ਅਜੀਤ ਡੋਵਾਲ
ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਲਾਹਕਾਰ ਅਜੀਤ ਡੋਭਾਲ ਨੂੰ ਇਸ ਪੂਰੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਮਾਸਟਰਮਾਈਂਡ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਨੇੜਿਓਂ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਡੋਭਾਲ ਨੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ, ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ ਕਰਕੇ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਰਣਨੀਤੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ। 9 ਅਪ੍ਰੈਲ 2025 ਨੂੰ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਅੰਤਿਮ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਉਸਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸਪੱਸ਼ਟ ਸੀ – ਰਾਣਾ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਲਿਆਉਣਾ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਨਿਆਂ ਦੀ ਕਚਹਿਰੀ ਵਿੱਚ ਲਿਜਾਣਾ।
ਐਨਆਈਏ ਮੁਖੀ ਸਦਾਨੰਦ ਦਾਤੇ
ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਜਾਂਚ ਏਜੰਸੀ (ਐਨਆਈਏ) ਦੇ ਮੁਖੀ ਸਦਾਨੰਦ ਦਾਤੇ, ਜੋ ਖੁਦ 26/11 ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਮੁੰਬਈ ਪੁਲਿਸ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾ ਚੁੱਕੇ ਸਨ, ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਦੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਥੰਮ੍ਹ ਸਨ। ਉਸਨੇ ਰਾਣਾ ਵਿਰੁੱਧ ਇੰਨੇ ਠੋਸ ਸਬੂਤ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ ਕਿ ਅਮਰੀਕੀ ਅਦਾਲਤ ਨੂੰ ਝੁਕਣਾ ਪਿਆ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਟੀਮ ਨੂੰ ਰਾਣਾ ਤੋਂ ਪੁੱਛਗਿੱਛ ਕਰਨ ਅਤੇ ਹਮਲੇ ਦੀ ਹਰ ਕੜੀ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਕਸਰ ਨਾ ਛੱਡਣ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ।
ਡੀਆਈਜੀ ਜਯਾ ਰਾਏ
ਐਨਆਈਏ ਦੇ ਡਿਪਟੀ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਜਨਰਲ ਜਯਾ ਰਾਏ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਟੀਮ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਤਹਵੁਰ ਰਾਣਾ ਦੀ ਹਿਰਾਸਤ, ਹਵਾਲਗੀ ਦੇ ਕਾਗਜ਼ਾਤ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਜੇਲ੍ਹ ਬਿਊਰੋ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਸਦੀ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਅਤੇ ਅਗਵਾਈ ਨੇ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਕਿ ਹਵਾਲਗੀ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਰੁਕਾਵਟ ਦੇ ਹੋਵੇ।
ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਐਸ ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਅਤੇ ਵਿਕਰਮ ਮਿਸ਼ਰੀ
ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਐਸ. ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ‘ਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਦਬਾਅ ਬਣਾਈ ਰੱਖਿਆ। ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿਭਾਗ ਨਾਲ ਕਈ ਦੌਰ ਦੀ ਗੱਲਬਾਤ ਹੋਈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਿਦੇਸ਼ ਸਕੱਤਰ ਵਿਕਰਮ ਮਿਸਰੀ ਨੇ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਮਿਸਰੀ ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਹਵਾਲਗੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੀਆਂ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਿਆ।
ਤਪਨ ਡੇਕਾ
ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਬਿਊਰੋ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਤਪਨ ਡੇਕਾ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਰਾਣਾ ਦੇ ਲਸ਼ਕਰ ਅਤੇ ਆਈਐਸਆਈ ਨਾਲ ਸਬੰਧਾਂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਬੂਤ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ। ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਨੂੰ NIA ਨੂੰ ਸੌਂਪਣਾ ਕੇਸ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੀ। ਡੇਕਾ ਦੀ ਖੁਫੀਆ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੇ ਸਾਬਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਰਾਣਾ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਸਾਥੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਪੂਰੀ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ।
ਡੇਵਿਡ ਹੈਡਲੀ
ਤਹਵੁੱਰ ਰਾਣਾ ਦਾ ਬਚਪਨ ਦਾ ਦੋਸਤ ਡੇਵਿਡ ਕੋਲਮੈਨ ਹੈਡਲੀ, ਜੋ ਕਿ 26/11 ਦਾ ਸਹਿ-ਸਾਜ਼ਿਸ਼ਕਰਤਾ ਹੈ, ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਸਜ਼ਾ ਕੱਟ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਗਵਾਹੀ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਰਾਣਾ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਟਾਰਗੇਟਾਂ ਦੀ ਰੇਕੀ ਅਤੇ ਜਾਅਲੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਏ ਸਨ। ਇਹ ਗਵਾਹੀ ਰਾਣਾ ਦੀ ਹਵਾਲਗੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਮੋੜ ਸਾਬਤ ਹੋਈ।
ਨਰਿੰਦਰ ਮਾਨ
ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਤਹੱਵੁਰ ਰਾਣਾ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਸੀਨੀਅਰ ਵਕੀਲ ਨਰਿੰਦਰ ਮਾਨ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਵਕੀਲ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਮਾਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਕਈ ਹਾਈ-ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਕੇਸਾਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਿਆ ਹੈ, ਨੂੰ ਹੁਣ ਇਸ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੌਂਪੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਤਜਰਬਾ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਕੰਮ ਆਵੇਗਾ।
